Κυριακή 16 Μαρτίου 2008

Ανδρέας Εμπειρίκος

Σκοπός της ζωής μας δεν είναι η χαμέρπεια. Υπάρχουν απειράκις ωραιότερα πράγματα και απ’ αυτήν την αγαλματώδη παρουσία του περασμένου έπους.
Σκοπός της ζωής μας είναι η αγάπη.
Σκοπός της ζωής μας είναι η ατελεύτητη μάζα μας.
Σκοπός της ζωής μας είναι η λυσιτελής παραδοχή της ζωής μας και της κάθε μας ευχής εν παντί τόπω εις πάσαν στιγμήν εις κάθε ένθερμον αναμόχλευσιν των υπαρχόντων.
Σκοπός της ζωής μας είναι το σεσημασμένον δέρας της υπάρξεώς μας.

Ανδρέας Εμπειρίκος
ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑ ΣΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ

7 σχόλια:

  1. Της πήραν τα παιγνίδια και τον εραστή της. Έσκυψε λοιπόν το κεφάλι και παρ’ ολίγον να πεθάνη. Μα τα δεκατρία ριζικά της σαν τα δεκατέσσερά της χρόνια εσπάθισαν την φευγαλέα συμφορά.
    Κανείς δεν μίλησε. Κανείς δεν έτρεξε να την προστατεύση κατά των υπερποντίων καρχαριών που την είχαν ήδη ματιάξει όπως ματιάζει η μυίγα ένα διαμάντι μια χώρα μαγεμένη.
    Κ’ έτσι ξεχάστηκε ανηλεώς αυτή η ιστορία όπως συμβαίνει κάθε φορά που ξεχνιέται από τον δασοφύλακα το αστροπελέκι του στο δάσος.

    Ανδρέας Εμπειρίκος
    ΧΕΙΜΕΡΙΝΑ ΣΤΑΦΥΛΙΑ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Η μέθη των κυμάτων είναι μήνυμα

    Που πάει ο ποντοπόρος στην καλή του

    Γαλήνια νύχτα το βελούδο της σιγής

    Μέσα στ’ αστέρια που κυλούν στην πρύμη

    Για το ταξείδι των ιστών για το ταξείδι των αρμάτων

    Αρματωσιάς μιας σκούνας ηνιόχου

    Τεθρίππου βαίνοντος προς την χαρά

    Καταυλισμών ατσίγγανων με κοριτσάκια

    Πιο θελκτικά κι’ από τα μάτια τους

    Όταν σκιρτούν στην πάχνη της πρωίας.

    Ανδρέας Εμπειρίκος
    Ενδοχώρα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Καλύπτουσα τα κύματα του δορυάλωτου χωριού με το κόκκινό της φόρεμα

    Πρώτα μικρή κ’ έπειτα μεγάλη

    Ανεβαίνει στην κορυφή του πύργου

    Και πιάνει τα σύννεφα και τα συνθλίβει επί του στήθους της

    Ίσως ποτέ να μην υπήρξε μεγαλείτερος καϋμός απ’ τον δικό της

    Ίσως ποτέ να μην έπεσαν ψίθυροι πιο πεπυρακτωμένοι στην επιφάνεια ενός προσώπου

    Ίσως ποτέ δεν εξετέθη στην κατανόησι ανθρώπου έκθεσις πιο εκτεταμένη

    Έκθεσις πιο ποικίλη πιο περιεκτική από την ιστορία που λεν τα νέφη αυτής της εξομολογήσεως

    Εδώ κ’ εκεί τα κόβουν λαιμητόμοι

    Θερμές σταγόνες πέφτουνε στην γη

    Ο γήλοφος που σχηματίσθηκε στο κυριώτερο σημείο της πτώσεως

    Φουσκώνει και ανεβαίνει ακόμη.
    Κανείς δασμός δεν είναι βαρύτερος από μια τέτοια σταγόνα

    Κανένα διαμάντι πιο βαρύ

    Κανείς μνηστήρ πιο πλήρης πάθους

    Στιλπνά τα κράσπεδα του λόφου και γυαλίζουνε στον ήλιο

    Στην κορυφή του περιμένει μια λεκάνη

    Είναι γιομάτη ως επάνω

    Κι απ’ τα νερά της αναδύεται μια πολύ μικρή παιδίσκη ωραιότατη.

    Ελπίδα μας αυριανή.

    Ανδρέας Εμπειρίκος
    Ενδοχώρα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. ΤΟ ΡΗΜΑ ΑΓΝΑΝΤΕΥΩ



    Τούτη η αιθρία με το σύννεφο που πλέχει στον αέρα

    Είναι γαλάζιος πλους μιας κάτασπρης φρεγάδας

    Ιστάμενος ακουμπιστός στην κουπαστή κοιτάζω

    Και βλέπω τα θηράματα των λογισμών μου

    Δελφίνια που αναδύονται κ’ εισδύουν μέσ’ στο κύμα

    Πεδιάδες ακρογιάλια και βουνά

    Και μια ξανθή νεάνιδα που στέκει στο πλευρό μου

    Μεσ’στης οποίας τα γαλήνια μάτια βλέπω

    Το μέλλον της ολόκληρο και το παρόν μου.

    Ανδρέας Εμπειρίκος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. ΑΝΔΡΕΑΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ

    Γεννήθηκε το 1901, στην Μπραίλα της Ρουμανίας και ήλθε με την οικογένειά του στη Ελλάδα το 1902. Στην Αθήνα ήλθαν το 1908. Μέχρι τότε έμειναν στην Σύρο. Αρχίζει να γράφει ποιήματα από το 1918. Σπούδασε Φιλοσοφία και Φιλολογία, στο Λονδίνο, όπου παράλληλα εργάζεται και στην οικογενειακή ναυτιλιαή εταιρεία.
    Το 1926 πήφε στο Παρίσι, όπου ασχολείται με ην Ψυχανάλυση, κοντά στον Renè Laforgue. To 1929 γνωρίζει τον κύκλο των υπερρεαλιστών και μυείται στην τεχνική της αυτόματης γραφής.
    Το 1931 επιστρέφει στην Ελλάδα.

    Το 1935 εκδίδει την ΥΨΙΚΑΜΙΝΟ
    Το 1938 μεταφράζει έργα του ΜΠΡΕΤΟΝ

    Το 1944 Συλλαμβάνεται από την ΟΠΛΑ, περνά από ανακριση και οδηγείται με άλλους όμηρους στο χωριό Κρώρα. Κοντά στη Θήβα καταφέρνει να δραπετεύσει και επιστρέφει στην Αθήνα.

    Το 1945 γράφει το μυθιστόρημα "Ο Μέγας Ανατολικός", που το τελειώνει το 1951.

    Το 1959-65 γράφει ποιηση, ενώ το 1960 εκδίδει τα Γραπτά ή Προσωπική Μυθολογία.

    Το 1962 εκδέδει την ΥΨΙΚΑΜΙΝΟ και την ΕΝΔΟΧΩΡΑ.

    Το 1965 γράφει το επικό ποίημα "Η ΑΣΠΡΗ ΦΑΛΑΙΝΑ"

    Φίλος του ΜΠΡΕΤΟΝ, του Ν. ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΥ και του Ο. ΕΛΥΤΗ. Ευαίσθητος και ιδιαίτερα ευγενής, χαρισματική προσωπικότητα και ανοιχτός νούς, εμπνέει και ενισχύει θετικά όποιον είναι κοντά του.

    Παντρεύτηκε δύο φορές και απέκτισε από το δεύτερο γάμο του ένα γιό, που φέρει το όνομα του πατρικού παππού, Λεωνίδα.

    Πέθανε το 1975 σε ηλικία 74 ετών.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. "Κάποτε, προ πολλών ετών, σε μια εκδρομή που έκανα στην Ελβετία, σταμάτησα για να θαυμάσω ένα μεγάλο καταρράκτη, που κυλούσε ορμητικά επάνω από γρανιτώδεις βράχους, μέσα σε πλούσια βλάστησι. Την εποχή εκείνη, που μπορώ να την ονομάσω περίοδο εντατικών αναζητήσεων, ωθούμενος από μία εσωτερική ανάγκη σχεδόν οργανική, προσπαθούσα να βρω, με τα ποιήματα που έγραφα τότε, έναν αμεσώτερο και πληρέστερο τρόπο εκφράσεως. Το θέαμα του καταρράκτου μού εγέννησε αιφνιδίως μια ιδέα. Καθώς έβλεπα τα νερά να πέφτουν από ψηλά και να εξακολουθούν γάργαρα τον δρόμο τους, σκέφθηκα πόσον ενδιαφέρον θα ήτο, αν μπορούσα να χρησιμοποιήσω και στις σφαίρες της ποιητικής δημιουργίας, το ίδιο προτσές που καθιστά το κύλισμα, ή την πτώσι των υδάτων, μια τόσο πλούσια, γοητευτική και αναμφισβήτητη πραγματικότητα, αντί να περιγράφω αυτό το κύλισμα, ή κάποιο άλλο φαινόμενο ή γεγονός, ή κάποιο αίσθημα, ή μια ιδέα, επί τη βάσει σχεδίου ή τύπου, εκ των προτέρων καθωρισμένου.

    Ήθελα, δηλαδή, να συμπεριλάβω στα ποιήματά μου, όλα τα στοιχεία που στην καθιερωμένη ποίησι, θεληματικά ή άθελά μας, αποκλείονται, ή μας ξεφεύγουν. Και ήθελα να τα συμπεριλάβω κατά τέτοιον τρόπο, ώστε ένα ποίημα να μην αποτελείται απλώς, από ένα ή περισσότερα υποκειμενικά ή αντικειμενικά θέματα λογικώς καθωρισμένα και αναπτυσσόμενα μόνον εντός συνειδητών ορίων, μα να αποτελείται από οποιαδήποτε στοιχεία που θα παρουσιάζοντο μέσα στην ροή του γίγνεσθαί του, ανεξάρτητα από κάθε συμβατική ή τυποποιημένη αισθητική, ηθική, ή λογική κατασκευή. Εν τοιαύτη περιπτώσει, συλλογιζόμουν, θα είχαμε ένα ποίημα δυναμικό και ολοκληρωτικό, ένα ποίημα αυτούσιο, ένα ποίημα γεγονός, στη θέσι μιας αλληλουχίας στατικών περιγραφών ωρισμένων γεγονότων, ή συναισθημάτων περιγραφομένων διά της άλφα ή βήτα τεχνοτροπίας.Από την ημέρα που μού γεννήθηκε η ιδέα αυτή, θέλησα να την εφαρμόσω, και άρχισα να γράφω νέα ποιήματα, προσπαθών να επιτύχω αυτό που επιζητούσα. Τα ποιήματα αυτά, παρουσίαζαν, βέβαια, μια μεγάλη εξέλιξι και μια πολύ αισθητή διαφορά, αλλά και αυτά, καίτοι μου ήρεζαν περισσότερο από τα παλαιά μου, δεν με ικανοποιούσαν ως προς τις νέες μου επιδιώξεις. Ενώ διέφεραν από τα άλλα στην μορφή, δεν διέφεραν αρκετά στην ουσία. Είταν φανερό πως εκείνο που μού έλειπε, ήτο ένα μέσον ανάλογο με τον επιδιωκόμενο σκοπό. Σκέφθηκα όμως, πως ο μόνος τρόπος να αντεπεξέλθω σε όλες τις δυσκολίες, είταν να μη παραιτηθώ, μα να συνεχίσω τις αναζητήσεις μου, και εξηκολούθησα να γράφω, με την βεβαιότητα πως η ιδέα ήτο καλή και πως αργά ή γρήγορα, θα εύρισκα τον τρόπο να την κάνω να καρποφορήση. Ποιος ξέρει, ίσως να έψαχνα ακόμη μέχρι σήμερα, αν η συγκλονιστική για μένα επαφή με τον υπερρεαλισμό, δε μου άνοιγε τα μάτια..."

    Ανδρέας Εμπειρίκος
    ΓΡΑΠΤΑ ή ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. "...Από την ημέρα εκείνη, μπορώ να πω, πως μονομιάς σχεδόν, διέκρινα πού βρισκόταν ο δρόμος και ρίχθηκα με ενθουσιασμό, με αληθινή αγαλλίασι, στο ρεύμα του ιστορικού κινήματος. Είχα ακούσει το κάλεσμά του και το δέχθηκα. Είχα ακούσει την φωνή του, την φωνή εκείνη, που τόσο σωστά είπε ο Μπρετόν, στο πρώτο του μανιφέστο, πως εξακολουθεί να ψάλλη, και στις παραμονές του θανάτου, και επάνω από τις καταιγίδες. Με όσα είπα πάρα πάνω, δεν εννοώ πως οι προσωπικές μου προ-υπερρεαλιστικές θεωρίες ήσαν εντελώς όμοιες ή ταυτόσημες με το περιεχόμενο του υπερρεαλισμού, ούτε πρόκειται να ποζάρω, εδώ, ως πρόδρομός του. Βεβαίως, οι θεωρίες αυτές, παρουσιάζουν μία συγγένεια με τις υπερρεαλιστικές, αλλ’ εν τω συνόλω, ο υπερρεαλισμός ξεπερνά τις αρχικές μου επιδιώξεις, και, επί πλέον, μας δίδει τα μέσα μιας πρακτικής εφαρμογής του περιεχομένου του, ανοίγοντας ορίζοντες ακόμη μεγαλειτέρους, από εκείνους που έβλεπα εγώ στις προσωπικές μου δοξασίες. Και τώρα, δράσσομαι της ευκαιρίας, να εκδηλώσω άλλη μια φορά, εδώ, όλο μου τον θαυμασμό και όλη μου την ευγνωμοσύνη στον Ανδρέα Μπρετόν και στους άλλους υπερρεαλιστάς, οι οποίοι, μετά τον Σίγκμοϋντ Φρόϋντ και τους ψυχοαναλυτάς, είναι εκείνοι, που στην εποχή μας, έχυσαν το πιο πολύ και το πιο άπλετο φως, μέσα στα πυκνά σκοτάδια που μας περιβάλλουν.

    Και έτσι, ένας νέος κόσμος ανοίχθηκε μπροστά μου, σαν ξαφνικό λουλούδισμα θαυμάτων ανεξαντλήτων. Ένας κόσμος γύρω μου και εντός μου, ατελεύτητος και ακαταμέτρητος, ένας κόσμος αλήθεια μαγευτικός, του οποίου ο υπερρεαλισμός μας έδωσε μια για πάντα τα ολοφάνερα κλειδιά.

    Και ιδού που μία φράσις γίνεται κορβέττα και με ούριον άνεμον αρμενίζει, καθώς νεφέλη που την προωθεί μαϊστράλι ή τραμουντάνα. Μία ανταύγεια ηχεί, μία σταγόνα πλημμυρίζει και μία φωνή ανθεί. Ένα παιδί στέκει ορθό σε ξέφωτο άλσους σιωπηλού και ακαριαίως μεγαλώνει μπροστά σε μια γυναίκα. Ένα φουστάνι γίνεται σέλας φωτεινό. Μία φωτογραφία ζει, έχει ολόκληρη δική της δράσι, συνυφασμένη με την ζωή του θεατή, όπως ένα φλουρί, ένα κρύσταλλο, ή ένα γάντι. Ιδού και μία εφημερίς, που γίνεται δάσος μυροβόλον, ή και υψίπεδον με χιονοσκεπείς κορδιλιέρες. Η ποίησις μεταγγίζεται στη ζωή και η ζωή στην ποίησι. Η συμμετοχή μας σε οιονδήποτε φαινόμενον ή γεγονός, δεν αποκλείεται πια καθόλου. Ένα συναίσθημα, μία παρόρμησις, μία λέξις, μπορούν να γίνουν χειροπιαστές οντότητες, στιλπνά αντικείμενα με ζωή παλλόμενη και μορφή δική τους.

    Με αυτή την ανακάλυψι και την προσχώρησί μου στο υπερρεαλιστικό κίνημα που επηκολούθησε, έθεσα κατά μέρος, όχι μόνο τις παλαιές μου τεχνοτροπίες, μα και κάθε ψωροφιλότιμο και κάθε κομπορρημοσύνη του είδους εκείνου που συναντά κανείς τόσο συχνά σε ωρισμένους ποιητάς και καλλιτέχνας, που δεν μπορούν να παραδεχθούν τίποτε άλλο στον κόσμο, έξω από τον εαυτό τους, και καμιά άλλη προσφορά ή συμβολή στην ποίησι και στην ζωή, εκτός απ’ ό,τι απορρέει από την στενή τους φιλαυτία και τον αφάνταστό τους ναρκισσισμό.

    Εδώ πρέπει να πω, πως με βοήθησαν πολύ στην ταχεία κατανόησι και αφομοίωσι του υπερρεαλισμού, αφ’ ενός οι ψυχοαναλυτικές μου γνώσεις, και αφ’ ετέρου η φιλοσοφία του Εγέλου. Από την ημέρα εκείνη, ήρχισα να χρησιμοποιώ την αυτόματο γραφή, γράφοντας πυρετωδώς και με αληθινό πάθος νεοφωτίστου, ποιήματα και κείμενα. Αργότερα (στα 1935) συνεκέντρωσα μερικά από τα πρώτα μου υπερρεαλιστικά γραπτά και τα ετύπωσα με τον τίτλον Υψικάμινος. Το βιβλίο αυτό αποτελεί την πρώτη πραγματική εκδήλωσι και την πρώτη πράξι του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα, αν εξαιρέσω μία διάλεξι που έκαμα περί του κινήματος και των επιδιώξεών του την άνοιξι του ιδίου έτους.

    Την εποχή εκείνη, πολλοί κριτικοί εμίλησαν και έγραψαν χλευαστικώς περί του βιβλίου αυτού και του κινήματος που αντιπροσώπευε. Σήμερα μερικοί εξ’ αυτών, ερωτοτροπούν με τους υπερρεαλιστάς, μιλώντας για κάποιον «καλώς εννοούμενον» – ποιος νάναι τάχα ; - υπερρεαλισμό, τον οποίο θέλουν κωμικώτατα να αξιολογήσουν οι ίδιοι, ενώ προ ολίγου ακόμη, διέδιδαν ότι ο υπερρεαλισμός απέθανε και ετάφη. Βεβαίως διατηρούν πολλές επιφυλάξεις πολύ χαρακτηριστικές της λιποψυχίας των, για όσα ακριβώς αποτελούν την σπονδυλική στήλη και την ουσία της θεωρίας, και δείχνουν –τουλάχιστον οι περισσότεροι- πως ή δεν κατάλαβαν τίποτε, ή, τότε, ότι αποβλέπουν στην αποκατάστασι του κλονισθέντος κύρους των, ενώπιον του κοινού και των νέων ποιητών, των οποίων το ενδιαφέρον για τον υπερρεαλισμό αυξάνει κάθε μέρα. Προφανώς τηρούν την στάσι αυτή, για να μη μείνουν έξω από ένα χορό που δεν ηγάπησαν ποτέ αληθινά, και που ποτέ δεν είχαν το θάρρος, σαν ουραγοί που είναι, να σύρουν, όταν ο κόσμος εμαίνετο κατά των όσων θέλουν, οι κύριοι αυτοί να μας παραστήσουν σήμερα [1939] , ως πράγματα που έτυχαν μέχρι τινός (…αν είσθε φρόνιμα παιδιά, θα σας βάλουμε ένα καλούτσικο βαθμό, στην εφημερίδα μας ή στο περιοδικό μας) της ιδικής των εγκρίσεως, τώρα που ο κόσμος, έστω και αμυδρά, αρχίζει να καταλαβαίνη..."

    Ανδρέας Εμπειρίκος
    ΓΡΑΠΤΑ ή ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Ευχαριστώ για την επίσκεψη.
Grazie per la tua Gentilezza.

Lunapiena