Manos Hadjidakis (in greco Μάνος Χατζιδάκις)
(Xanthi, 23 ottobre 1925 - 15 giugno 1994)
è stato un compositore greco e ha svolto anche attività come pianista, direttore d'orchestra (notevolissima la sua "Traviata" nel teatro d'opera di Bruxelles con la regia di Maurice Béjart e del soprano greco Vasso Papantoniou nel ruolo della protagonista) e come direttore artistico della Radio3 greca dopo la liberazione dalla dittatura dei colonnelli.
Nel 1960 vinse il Premio Oscar per la miglior canzone con il brano "I ragazzi del Pireo" tratto dal film "Mai di domenica" diretto da Jules Dassin e con la partecipazione di Melina Mercuri facendo conoscere con larghissimo anticipo dal successivo "Zorba" con le musiche del piu noto Theodorakis oltre i confini della angusta Grecia un'identità musicale particolarmente interessante e piena di affettività popolare. Una della colonne sonore piu imponenti e belle della cinematografia mondiale è la partitura che egli ha composto per il capolavoro di Elia Kazan "America America", in Italia noto come "Il ribelle dell'Anatolia" del 1963, un esempio raro di originalità melodica e compositiva che si fonde con la realtà affettiva interna dei personaggi in ogni sequenza di questa epopea cinematografica.
Dotato di talento e di uno spiccato senso per la invenzione melodica, scelse prevalentemente la forma "canzone" mettendo in musica importanti poeti greci tra cui due premi nobel per la poesia quali Elytis e Seferis e ancora di altri poeti importanti come Kavafis e Gkàtsos. Fondatore della Orchestra Sperimentale di Atene e della più recente Orchestra of Colours tuttora in attività. La sua vita ricca di avvenimenti è caratterizzata da una vis polemica che certamente non facilitò la sua diffusione pari alla sua originalità.
Considerato tra i migliori musicisti greci contemporanei. Il maggior pregio di Hadjiadakis consiste nell’aver dato lustro e valorizzazione alla musica folkloristica del suo paese. Tale riferimento è spesso presente nelle oltre cinquanta partiture scritte per film in tutta Europa. Ha lavorato con registi di grande valore ottenendo consensi dalla critica internazionale, pur avendo avuto pochi contatti con il cinema americano.
Τρίτη 23 Οκτωβρίου 2007
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Maggiori successi
ΑπάντησηΔιαγραφή1955 Stella, cortigiana del Pireo
1960 Mai di domenica
(oscar per la canzone "Never of Sunday")
1963 Il ribelle dell’Anatolia
1963 L’eroe di Sparta
1963 Amori proibiti
1964 Topkapi
1968 Due occhi di ghiaccio
1969 Sei dannati in cerca di gloria
1973 Il pedone
Αγάπη που γινες δικοπο μαχαίρι
ΑπάντησηΔιαγραφήκάποτε μου δινες, μόνο τη χαρά
μα τώρα πνίγεις τη χαρά στο δάκρυ
δε βρίσκω άκρη, δε βρίσκω γιατρειά (δις)
Φωτιές ανάβουνε μες στα δυο του μάτια
τ' αστέρια σβήνουνε όταν με θωρεί
σβήστε τα φώτα σβήστε το φεγγάρι
σα θα με πάρει τον πόνο μου μη δει(δις)
Μάνος Χατζιδάκης
Amore che sei diventato lama a doppio taglio
ΑπάντησηΔιαγραφήqualche volta mi donavi solo gioia
ma ora anneghi nelle lacrime, la gioia
non trovo il limite,
non trovo rimedio (2)
Si accendono fiamme,
nei tuoi due occhi
Si spengono le stelle
quando mi osservi,
spegnete le luci,
spegnete anche la luna
per non vedermi
quando mi prende il dolore.(2)
M. Chatzidakis
Α δ ι α φ ο ρ ώ για την δόξα. Με φυλακίζει μες στα πλαίσια που καθορίζει εκείνη κι όχι εγώ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠ ι σ τ ε ύ ω στο τραγούδι που μας αποκαλύπτει και μας εκφράζει εκ βαθέων, κι όχι σ' αυτό που κολακεύει τις επιπόλαιες και βιαίως αποκτηθείσες συνήθειές μας.
Π ε ρ ι φ ρ ο ν ώ αυτούς που δεν στοχεύουν στην αναθεώρηση και στην πνευματική νεότητα, τους εύκολα «επώνυμους» πολιτικούς και καλλιτέχνες, τους εφησυχασμένους συνομήλικους, την σκοτεινή και ύποπτη δημοσιογραφία καθώς και την κάθε λογής χυδαιότητα.
Έτσι κατάφερα να ολοκληρώσω την τραυματισμένη από την παιδική μου ηλικία προσωπικότητα, καταλήγοντας να πουλώ «λαχεία στον ουρανό» και προκαλώντας τον σεβασμό των νεωτέρων μου μια και παρέμεινα ένας γνήσιος Έλληνας και Μεγάλος Ερωτικός.
Μάνος Χατζιδάκις
"Έγραψα ποιήματα και πολλά τραγούδια, και ασκήθηκα ιδιαίτερα στο να επιβάλλω τις απόψεις μου με δημοκρατικές διαδικασίες, πράγμα που άλλωστε με ωφέλησε τα μέγιστα σαν έγινα υπάλληλος τα τελευταία χρόνια. Απέφυγα μετά περίσσιας βδελυγμίας ότι τραυμάτιζε το ερωτικό μου αίσθημα και την προσωπική μου ευαισθησία.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤαξίδεψα πολύ και αυτό με βοήθησε ν' αντιληφθώ πώς η βλακεία δεν ήταν αποκλειστικόν του τόπου μας προϊόν, όπως περήφανα ισχυρίζονται κι αποδεικνύουν συνεχώς οι έλληνες σωβινιστές και της εθνικοφροσύνης οι εραστές. Παράλληλα ανακάλυψα ότι τα πρόσωπα που μ' ενδιαφέρανε έπρεπε να ομιλούν απαραιτήτως ελληνικά, γιατί σε ξένη γλώσσα η επικοινωνία γινότανε οδυνηρή και εξαφάνιζε το μισό μου πρόσωπο..."
Μάνος Χατζιδάκης
Ο Μάνος Χατζιδάκις δεν έγραψε μουσική μόνο για το θέατρο,
ΑπάντησηΔιαγραφήαλλά και για το μπαλέτο και το κινηματογράφο.
Το 1949 ίδρυσε με τη Ραλλού Μάνου και το ζωγράφο Σπύρο Βασιλείου το Ελληνικό Χορόδραμα, με το οποίο και παρουσίασε τα τέσσερα μπαλέτα του: Μαρσύας(1949), Έξι λαϊκές ζωγραφιές (1950), Το καταραμένο φίδι(1950) και Ερημιά(1957).
Το 1953 με μια άλλη σειρά διαλέξεων του με θέμα τους σύγχρονους και κλασικούς συνθέτες, αποκάλυψε τους άγνωστους τότε Κόπλαντ, Προκόφιεφ, Σοστακόβιτς, Μενόττι, Μπερνστάιν κ.α. στο ελληνικό ακροατήριο που είχε απομονωθεί από τον υπόλοιπο κόσμο εξ αιτίας του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και των δύσκολων μεταπολεμικών συνθηκών.
Παράλληλα με το θέατρο, από το 1946 ο Μάνος Χατζιδάκις συνέθεσε μουσική για 80 ελληνικές και ξένες ταινίες: Στέλλα(1955), Ο δράκος(1956), America America(1963), Blue(1967), Ταξίδι του μέλιτος(1973) καθώς και μουσική για 2 ντοκιμαντέρ του Ζ.Υ.Κουστώ.
Το 1960 του απονέμεται το βραβείο OSCAR για τη μουσική της ταινίας του Ζύλ Ντασέν, "Ποτέ την Κυριακή"
Δύο χρόνια αργότερα ανέβασε στην Αθήνα την Οδό Ονείρων, παράσταση σταθμό για το ελληνικό μουσικό θέατρο σε σκηνοθεσία Σολομού και σκηνικά Μ.Αργυράκη.
Στο διάστημα 1966-72 έζησε στη Νέα Υόρκη... Εκεί έγραψε μερικά από τα σημαντικότερα έργα του, Ρυθμολογία (έργο για πιάνο), Ο μεγάλος ερωτικός (κύκλος τραγουδιών βασισμένος σε ποιήματα αρχαίων και νέων ποιητών) κ.α. Στην Αμερική ξεκίνησε και την εποχή της Μελισσάνθης, ένα μουσικό χρονικό της ζωής του.
Ο Μάνος Χατζιδάκις, προσωπικότητα πολύπλευρη και πολυδιάστατη, εκτός από την σύνθεση, είχε και πολλές άλλες καλλιτεχνικές δραστηριότητες: ίδρυσε και διηύθυνε την Πειραματική Ορχήστρα Αθηνών(1964-67), το Πολύτροπο, ένα μουσικό καφενείο στη Πλάκα όπου παρουσίαζε τα έργα του, αλλά και τα έργα νέων ανθρώπων που ο ίδιος πρότεινε (1972), τον Μουσικό Αύγουστο στο Ηράκλειο Κρήτης (Φεστιβάλ 1979), τους Μουσικούς Αγώνες στην Κέρκυρα(1981), το Τέταρτο (πολιτιστικό περιοδικό 1982), την δισκογραφική εταιρία Σείριος (1985) από την οποία εκδίδονταν τόσο δικά του έργα όσο και έργα νέων και καταξιωμένων δημιουργών, που δεν έβρισκαν εύκολα διέξοδο στην εμπορική δισκογραφία, την Ορχήστρα των χρωμάτων (ορχήστρα συμφωνικής μουσικής, 1989) και τέλος, το 1975 έγινε διευθυντής των ραδιοφωνικών προγραμμάτων της ΕΡΤ, αλλά τα ανανεωτικά του σχέδια δεν βρήκαν πρόσφορο έδαφος και έτσι παραιτήθηκε ένα χρόνο μετά.
Το 1977 όμως επέστρεψε στην ΕΡΤ αναλαμβάνοντας αποκλειστικά το Τρίτο Πρόγραμμα. Εκεί πραγματοποίησε το όραμα του, τα επόμενα πέντε χρόνια κατάφερε να τραβήξει την προσοχή μεγάλου μέρους κοινού, πράγμα δύσκολο για ένα τέτοιο σταθμό, αλλά και γενικότερα να δημιουργήσει σημαντικές νησίδες πολιτισμού. Ο ίδιος δημοσίευσε τέσσερα βιβλία με ποιήματα και σχόλιά του: Μυθολογία, Μυθολογία Δεύτερη, Τα σχόλια του Τρίτου, Ο καθρέφτης και το μαχαίρι.
Η πηγαία έμπνευση του σε συνδυασμό με τη φροντίδα του για την ανάπτυξη και την απόδοση της μελωδίας, η σοβαρότητα των επιλογών του ανάλογα με τα δεδομένα κάθε εποχής αλλά και η διάθεση του να "παίξει" με την αλήθεια της, σηματοδοτούν μια πορεία που αναμφισβήτητα αποτελεί κεντρικό σημείο αναφοράς για όποιον μπαίνει στον ίδιο δρόμο.
Μίλησέ μου
ΑπάντησηΔιαγραφήΆνοιξα στο κήπο μου πηγάδι
να ποτίζω τα πουλιά
να 'ρχεσαι κι εσύ πρωί και βράδυ
σαν μικρή δροσοσταλιά
Ήρθες μια βραδυά με τον αγέρα
αναστέναξε η καρδιά
σου 'πα με λαχτάρα καλησπέρα
και μου είπες έχε γειά
Μίλησε μου μίλησε μου
δεν σε φίλησα ποτέ μου
μίλησε μου μίλησε μου
πως να σε ξεχάσω πες μου
μίλησε μου μίλησε μου
δεν σε φίλησα ποτέ μου
μίλησε μου μίλησε μου
μόνο στ' όνειρο μου σε φιλώ
Φύτεψα στην πόρτα σου χορτάρι
να 'χεις ίσκιο και δροσιά
κι ήρθα πριν αλλάξει το φεγγάρι
να σου φέρω ζεστασιά
Σ' έβγαλα στου ήλιου τ' ανηφόρι
στα σοκκάκια τα πλατειά
μα ήρθε παγωνιά και ξεροβόρι
και δε μ' άναψες φωτιά
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκης
Anixa ston kipo mou pigadhi
ΑπάντησηΔιαγραφήna potiso ta poulia,
na'rhese ke esi proi ke vradhi
san mikri dhrosostalia.
Irthes mia vradhia me ton ayera
anastenax'i kardhia
sou'pa me lahtara kalispera
ke mou ipes ehe ya.
Milise mou, milise mou,
dhe se filisa pote mou,
milise mou, milise mou,
pos na se xehaso pes mou,
milise mou, milise mou,
dhe se filisa pote mou
milise mou, milise mou,
mono st'oniro mou se filò.
Fitepsa stin porta sou hortari
na'his iskio ke dhrosia,
k'irtha prin allaxi to fengari
na sou fero zestasia.
S'evgala stou iliou t'anifori
sta sokakia ta platia
ma irthe pagonia ke xerovori
ke dhen m'anapses fotia.
Milise mou, milise mou,
dhe se filisa pote mou,
milise mou, milise mou,
pos na se xehaso pes mou,
milise mou, milise mou,
dhe se filisa pote mou
milise mou, milise mou,
mono st'oniro mou se filò.
Versi: Nikos Gatsios
Musica: Manos Hatzidakis
Anixa ston kipo mou pigadhi
ΑπάντησηΔιαγραφήna potiso ta poulia,
na'rhese ke esi proi ke vradhi
san mikri dhrosostalia.
Irthes mia vradhia me ton ayera
anastenax'i kardhia
sou'pa me lahtara kalispera
ke mou ipes ehe ya.
Milise mou, milise mou,
dhe se filisa pote mou,
milise mou, milise mou,
pos na se xehaso pes mou,
milise mou, milise mou,
dhe se filisa pote mou
milise mou, milise mou,
mono st'oniro mou se filò.
Fitepsa stin porta sou hortari
na'his iskio ke dhrosia,
k'irtha prin allaxi to fengari
na sou fero zestasia.
S'evgala stou iliou t'anifori
sta sokakia ta platia
ma irthe pagonia ke xerovori
ke dhen m'anapses fotia.
Milise mou, milise mou,
dhe se filisa pote mou,
milise mou, milise mou,
pos na se xehaso pes mou,
milise mou, milise mou,
dhe se filisa pote mou
milise mou, milise mou,
mono st'oniro mou se filò.
Versi: Nikos Gatsios
Musica: Manos Hatzidakis
Parlami...
ΑπάντησηΔιαγραφήHo costruito una fontanella
nel mio giardino
per tutti gli ucceli
che passerano
e ti aspetto giorno e notte
come goccia di rugiada.
Sei venuta una notte
con il vento
ha sospirato il mio cuore
ti ho detto bramando
"Buona Giornata"
e mi hai risposto "addio"
Parlami... parlami...
non ti ho bacciato mai
Parlami... parlami
dimmi come potrò dimenticarti..
Parlami... parlami...
non ti ho bacciato mai
Parlami... parlami
solo nel mio sogno
ti posso baciare.
Ho piantato erba
sulla mia porta
per farti ombra e fresco
e son tornato prima della luna
per portarti calore.
Ti ho accompagnato
alla salita del sole
sulle stradine vecchie
ma, è tornata la neve
e l'aria gelata
e tu non hai accesso
per me il fuoco.
Parlami... parlami...
non ti ho bacciato mai
Parlami... parlami
dimmi come potrò dimenticarti..
Parlami... parlami...
non ti ho bacciato mai
Parlami... parlami
solo nel mio sogno
ti posso baciare.
trad. Lunapiena
Talk to me
ΑπάντησηΔιαγραφήI opened a well
in my garden
to let the birds drink,
so you would come
in the morning
and the evening,
just like a little dewdrop.
One night you came
with the wind,
my heart was sighing,
Longingly I said
"Good Evening" to you,
but you said me
"Good Bye".
Talk to me,
I've never kissed you,
talk to me,
how could I forget you,
my God,
talk to me,
I've never kissed you
talk to me,
I kiss you only
in my dreams.
I planted bushes
in front of your door,
so you can have shadow
and fresh coolness.
I came here before
the moon changed
to bring you warmth.
I led you
on your way up to the sun,
to the broad alleys,
but frost and a cold
wind came,
and you didn't
kindle me a fire.
Versi: Nikos Gatsios
Musica: Manos Hatzidakis