ΔΙΟΓΕΝΗΣ: "Ανθρωπον Ζητώ"
"Βλέπω πολλούς να ανταγωνίζονται
και να τρέχουν απ’ εδώ και από κεί,
δεν βλέπω όμως κανένα.. να αγωνίζεται
για την απόκτηση της αρετής"
"Οι έντιμοι Άνθρωποι είναι ομοιώματα Θεών"
Όταν ρωτήθηκε που είδε ενάρετους άντρες, αποκρίθηκε:
«Άντρες πουθενά, στην Σπάρτη όμως, είδα παιδιά»
Ο Διογένης ο «Κυνικός» (ή Κύων), γνωστός κι ως ο Διογένης ο Σινωπεύς, ή απλά ΔΙΟΓΕΝΗΣ, Έλληνας φιλόσοφος, που γεννήθηκε στη Σινώπη του Πόντου περίπου το 412 π.Χ. (άλλες πηγές.. το 399 π.Χ.) και θεωρείται ο βασικός εκπρόσωπος της Κυνικής Φιλοσοφίας. Σύμφωνα με έναν θρύλο, γεννήθηκε την ημέρα που πέθανε ο Σωκράτης. Έφτασε το 370 π.Χ. στην Αθήνα εξόριστος.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠολύ γρήγορα εντυπωσιάστηκε από τη διδασκαλία του Αντισθένη, μαθητή του Σωκράτη. Λέγεται, ότι παρακάλεσε για πολύ καιρό τον Αντισθένη να τον δεχθεί σα μαθητή του.. αλλά έγινε δεκτός.. μόνο όταν πήγε ντυμένος με κουρέλια, κοιμόταν στο χώμα και στις λάσπες, και περιπλανιόταν ζητιανεύοντας... Σύντομα ο Διογένης ξεπέρασε το δάσκαλό του, όχι μόνο σε φήμη, αλλά και στην αυστηρότητα του τρόπου ζωής...
Πολλοί του αποδίδουν την καθιέρωση του Κυνικού τρόπου ζωής, αν και ο ίδιος αναγνωρίζει το χρέος του στον Αντισθένη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ Κυνική φιλοσοφία είχε ως έμβλημά τους τον Κύων (τον σκύλο).. Ελεγαν: «εμείς διαφέρουμε από τους άλλους σκύλους διότι εμείς δεν δ α γ κ ώ ν ο υ μ ε τους εχθρούς αλλά τους φίλους, για να τους διορθώσουμε».
ολλοί γελούσαν μαζί του.. επειδή κοιμόταν στο πιθάρι του κι εκείνος γελούσε μαζί τους.. επειδή δεν χωρούσαν στο πιθάρι του.
ΑπάντησηΔιαγραφή«Η Φιλοσοφία δεν έχει σπίτι» έλεγε, «γιατί είναι τόσο μεγάλη που δεν χωράει σε κανένα σπίτι και μπορεί να έχει σαν στέγη της μόνο τον ουρανό».
"Για το θάνατο του Διογένη υπάρχουν διάφορες πληροφορίες. Οι ιστορικοί, όμως, δεν είναι βέβαιοι ούτε για το χρόνο ούτε για τον τρόπο του θανάτου του. Πιστεύεται ότι ο Διογένης πέθανε 323 π.Χ στην Κόρινθο... την ίδια μέρα που πέθανε στη Βαβυλώνα ο Αλέξανδρος.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟι Κορίνθιοι του έκαναν μεγαλοπρεπή κηδεία και στον τάφο του έστησαν μαρμάρινο κίονα, πάνω στον οποίο έστεκε καμαρωτός ένας σκύλος από μάρμαρο της Πάρου (κύνα). Λέγεται ότι είχε προκύψει διαμάχη μεταξύ των μαθητών του για το ποιος θα τον θάψει. Τελικά θάφτηκε από τους γιους του Ξενιάδη.
Στη συνέχεια συμπατριώτες του από τη Σινώπη τον τίμησαν με ορειχάλκινα αγάλματα, κοντά στη γιγαντιαία κολόνα με το σκύλο, πάνω στα οποία χάραξαν την ακόλουθη επιγραφή:
«Ο χρόνος κάνει ακόμη και το χαλκό να παλιώνει• αλλά τη δόξα σου, ω Διογένη, η αιωνιότητα ποτέ δεν θα καταστρέψει. Διότι εσύ μόνος δίδαξες στους θνητούς.. το μάθημα της αυτάρκειας και το πιο ενάρετο μονοπάτι της ζωής».
Ο Διογένης ο Λαέρτιος... παραθέτει μακρότατο κατάλογο από τα έργα του Φιλοσόφου, από τα οποία όμως τίποτα δεν διασώθηκε.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ ίδιος συνέλεξε αποφθέγματα, ανέκδοτα και λεπτομέρειες από το βίο του μεγάλου Κυνικού. Μεταξύ άλλων γράφει:
"Ο Διογένης είχε συλληφθεί αιχμάλωτος και κατάληξε στα δουλοπάζαρα. Ο δουλέμπορος δεν τον άφηνε να καθίσει, γιατί ήθελε να βλέπει ο κόσμος την «πραμάτεια» του. Ο Διογένης τότε του είπε, «Δεν έχει σημασία γιατί και τα ψάρια όπως και να στέκονται το ίδιο πωλούνται».
Ο Ξενιάδης, πλούσιος, αριστοκράτης της εποχής είδε τον Διογένη και θέλησε να τον αγοράσει. Συζήτησε με τον δουλέμπορο και ο δουλέμπορος πλησίασε τον Διογένη και του λέει:
«αυτός ενδιαφέρεται να σε αγοράσει, τί δουλειά ξέρεις να κάνεις να του πώ;».
Ο Διογένης με λογοπαίγνιο απαντά «ανθρώπων άρχειν»
και συμπλήρωσε «Φώναξε μήπως κάποιος θέλει δεσπότη».
Το λογοπαίγνιο αυτό, ενός δούλου που δήλωνε «Άρχειν ανθρώπων» άρεσε στον Ξενιάδη και τον αγόρασε, αφού αντιλήφθηκε τις δύο έννοιες.. που με οξυδέρκεια έθεσε ο Διογένης.
«Διοικώ τους ανθρώπους και διδάσκω στους ανθρώπους αρχές».
Ο Ξενιάδης ανάθεσε στον Διογένη την διδασκαλία των παιδιών του, και έτσι ο Διογένης έμεινε στο Κράθειον, ένα προάστειο της Κορίνθου.
Οι φίλοι του Διογένη θέλησαν να τον ελευθερώσουν (από δούλο του Ξενιάδη) και εκείνος τους απεκάλεσε ανόητους, γιατί, όπως είπε... «τα λιοντάρια δεν είναι δούλοι αυτών που τα τρέφουν, αλλά αυτοί που τρέφουν τα λιοντάρια είναι δούλοι των λιονταριών, αφού ο φόβος χαρακτηρίζει τους δούλους, ενώ τα θηρία προκαλούν φόβο στους ανθρώπους».
"Όταν ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν στη Κόρινθο, ήθελε να γνωρίσει τον Διογένη και έστειλε ένα υπασπιστή του να βρει τον Διογένη που ήταν στο Κράθειο και να του τον παρουσιάσει. Αφού ο υπασπιστής τον εντόπισε, του είπε:
ΑπάντησηΔιαγραφή«Σε ζητεί ο Βασιλεύς Αλέξανδρος να σε δεί».
Ο Διογένης απάντησε: «Εγώ δεν θέλω να τον δω. Εάν θέλει αυτός ας έρθει να με δει».
Και πράγματι, ο βασιλεύς Αλέξανδρος πήγε να δεί τον Διογένη. Τον πλησιάζει ο Αλέξανδρος και του λέει «Είμαι ο Βασιλεύς Αλέξανδρος». Ο Διογένης ατάραχος απαντά «Και γώ είμαι ο Διογένης ο Κύων».
Ο Μέγας Αλέξανδρος απορεί και του λέγει «Δεν με φοβάσαι;».
Ο Διογένης απαντάει «Και τί είσαι; Καλό ή κακό;».
Ο Αλέξανδρος μένει σκέπτικος. Δεν μπορεί ένας βασιλεύς να πει ότι είναι κακό, και άμα είναι καλό, γιατί κάποιος να φοβάται το καλό; Αντί να απαντήσει ο Αλέξανδρος τον ερωτεί εκ νέου:
«Τί χάρη θές να σου κάνω;»
και ο Διογένης ξανά με λογοπαίγνιο απαντά
«Α π ο σ κ ό τ η σ ω ν με». Βγάλε με δηλαδή από το σκότος, την λήθη, και δείξε μου την αλήθεια. Με το έξυπνο λογοπαίγνιο του Διογένη, η απάντηση του μπορεί και να εννοηθεί εώς «Σταμάτα να μου κρύβεις τον Ήλιο», καθώς οι κυνικοί πίστευαν πώς η ευτυχία του ανθρώπου βρίσκετε στη λιτότητα, στη ζεσταςιά του ήλιου και δεν ζητεί τίποτα από τα υλικά πλούτη.
Μόλις το άκουσε αυτό ο Αλέξανδρος είπε το περίφημο:
«Εάν δεν ήμουν Αλέξανδρος, θα ήθελα να ήμουν Διογένης»
Όταν ο Πλάτων τον είδε μια μέρα... να γευματίζει μονάχα με ψωμί κι ελιές, δεν κρατήθηκε και τον πείραξε λέγοντας:
ΑπάντησηΔιαγραφή«Αν είχες πάει στο Διονύσιο, δε θα ‘τρωγες τώρα ελιές».
Ο Διογένης όμως δεν του τη χάρισε:
«Αν έτρωγες ελιές δε θα χρειαζόταν να πάς στον Διονύσιο»
(Σημείωση: Ο Διονύσιος ήταν τύραννος των Συρακουσών ο δε Πλάτων πήγε κοντά του προσπαθώντας να εφαρμόσει στην πράξη τις ιδέες που είχε διατυπώσει στην «Πολιτεία» του)
Ο Πλάτων τιμούσε τον Διογένη, που τον ονόμαζε... «Σωκράτη μαινόμενο», εκείνος όμως δεν είχε σε μεγάλη υπόληψη τον ιδρυτή της Ακαδημίας και δεν άφηνε ευκαιρία να τον ειρωνεύεται.
ΑπάντησηΔιαγραφήΌταν ο Πλάτων διατύπωσε τον γνωστό ορισμό για τον άνθρωπο: «Ζώον δίπουν άπτερον» (ζώο με δύο πόδια και χωρίς φτερά) ο Διογένης μάδησε ένα πετεινό και τον παρουσίασε στην αγορά λέγοντας...
«Ιδού ο άνθρωπος του Πλάτωνος» κι αυτός τότε συμπλήρωσε τον ορισμό με το «και πλατώνυχον».
"Μια μέρα μπήκε στο πλουσιόσπιτο του Πλάτωνα και με τα ξυπόλυτα (και βρώμικα) πόδια του πατούσε στα χαλιά λέγοντας «πατώ τον του Πλάτωνος τύφον"
(τύφον=ματαιοδοξία)»
Κάποτε ειρωνεύοντας ένα μοχθηρό άνδρα, που είχε ένα θυραίο.. με το ρητό. «Μηδέν εισίτω κακόν» ( Να μην μπει κανένα κακό).
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Διογένης κτύπησε την πόρτα και ρώτησε:
«Ο οικοδεσπότης από πού μπαίνει;»
Όταν κάποιος είπε στον Διογένη...
ΑπάντησηΔιαγραφή«Γέρασες, κοίτα να ξεκουραστείς»
...αυτός απάντησε:
«Αν έπαιρνα μέρος σε αγώνα δρόμου, στο τέλος,
θα έπρεπε να χαλαρώσω... αντί να επιταχύνω;»
Όταν είδε μια μέρα ένα π α ι δ ί... να πίνει νερό με τη χούφτα του χεριού του, έβγαλε, καθώς λένε, το κύπελλο, με το οποίο έπινε νερό και το πέταξε αναφωνόντας...
ΑπάντησηΔιαγραφή«παιδίον μὲ νενίκηκεν εὐτελεία!»
(ένα παιδί με ξεπέρασε στην απλότητα)
Μια μέρα ο Διογένης πήγε στο θέατρο, όταν η παράσταση είχε τελειώσει και ο κόσμος έβγαινε έξω. Αντίθετα στο πλήθος, που έβγαινε έξω, αυτός προσπαθούσε ν’ ανοίξει δρόμο και να μπει μέσα, και σαν τον ρώτησαν, γιατί πάει αντίθετα, απάντησε:
ΑπάντησηΔιαγραφή«Σε όλη μου τη ζωή αυτό α σ κ ο ύ μ α ι να κάνω».
Ο Διογένης, κάποτε, στέκονταν εμπρός από ένα άγαλμα ζητώντας…ελεημοσύνη. Όταν τον ρώτησαν... γιατί το κάνει αυτό, εκείνος απάντησε:
ΑπάντησηΔιαγραφή«μελετῶ ἀποτυγχάνειν»
(μελετώ την αποτυχία)