…ένα υπέροχο ποίημα που έχει γράψει

ένα παιδί από την Αφρική

και προτάθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη

ως το καλύτερο ποίημα του 2006:

Όταν γεννιέμαι, είμαι μαύρος

Όταν μεγαλώσω, είμαι μαύρος

Όταν κάθομαι στον ήλιο, είμαι μαύρος

Όταν φοβάμαι, είμαι μαύρος

Όταν αρρωσταίνω, είμαι μαύρος

Κι όταν πεθαίνω, ακόμα είμαι μαύρος

Κι εσύ λευκέ άνθρωπε

Όταν γεννιέσαι, είσαι ροζ

Όταν μεγαλώνεις, γίνεσαι λευκός

Όταν κάθεσαι στον ήλιο, γίνεσαι κόκκινος

Όταν κρυώνεις, γίνεσαι μπλε

Όταν φοβάσαι, γίνεσαι κίτρινος

Όταν αρρωσταίνεις, γίνεσαι πράσινος

Κι όταν πεθαίνεις, γίνεσαι γκρι...

Και λες εμένα έγχρωμο;

Α. ΣΟΥΤΣΟΣ... για την ελευθερία του Τύπου

Ενας γερουσιαστής μας με το στόμα γελαστό,

Σούτσ’ ελεύθερα με λέγει, συχαρίκια σε ζητώ

Πρόβαλα υπέρ του τύπου δεκαπέντε άρθρα νόμου

Και ιδού το σχέδιόν μου:

...Ειν’ ελεύθερος ο τύπος φθάνει μόνο να μη θίγει

της αρχής τους υπαλλήλους, τους κριτάς,

τους υπουργούς μας, και των υπουργών τους φίλους.

Είν’ ελεύθερος ο τύπος, φθάνει μόνο να μη γράφει! 

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΟΥΤΣΟΣ

ΦΟΡΟΙ ΧΑΡΡΥ ΚΛΥΝΝ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΡΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΑΚΗΣ ΜΠΟΥΓΑΣ

ΦΟΡΟΙ


Βάλετε φόρους, βάλετε εις την πτωχή μας ράχη,

ποτίστε με το αίμα μας την άρρωστη πατρίδα,

σεις το κρασί και τον καπνό να πίνετε μονάχοι,

κ' εμείς να σας κυττάζωμε με μάτι σαν γαρίδα.

Βαρειά φορολογήσετε... και το νερό που τρέχει

βάλετε φόρους, βάλετε, κι' η ράχη μας αντέχει...

Ό,τι καλό κι αν έχωμε απάνω μας ας μείνη,

στα πρόσωπά μας ας χυθή του μαρασμού το χρώμα,

μ'εμάς το ισοζύγιο του έθνους μας ας γίνη,

φορολογήσετε κι' αυτή τη σάρκα μας ακόμα.

Του κρέατός μας κόβετε καμμιά παχειά λωρίδα,

και τρώγετέ την λαίμαργα.. μαζί με την πατρίδα.

Ό,τι κι' αν τρώνε οι πτωχοί, το έθνος ας τα τρώγη,

ό,τι κι' αν πίνουν οι πτωχοί, το έθνος ας το πίνη,

χορταίνετε σαν Λούκουλλοι μ' εμάς το σκυλολόγι,

κι' εμείς θα σας γνωρίζωμε γι' αυτό ευγνωμοσύνη.

Τέτοιοι χωριάταις πούμαστε αντέχομε εις όλα,

και ούτε τόσο εύκολα τινάζομε τα κώλα.

Πρέπει να είναι οι πολλοί πτωχοί και πεινασμένοι

και οι ολίγοι πάντοτε να βρίσκονται χορτάτοι,

πρέπει να στέκουν οι πολλοί στα σπίτια των κλεισμένοι

και οι ολίγοι να πηδούν απάνω στο Παλάτι.

Πρέπει ο κόσμος ο πολύς να δέχεται τα βάρη,

κι ο λιγοστός απάνω του κανένα να μην πάρη.

Μ'αυτόν τον νόμο έζησε ο κόσμος και θα ζήση,

τη δύναμή του προσκυνά η κάθε κοινωνία,

δεν ειμπορεί καθένας μας βεβαίως να πλουτίση,

γιατί του κόσμου έπειτα χαλά η αρμονία.

Φτώχια και πλούτος... ζήτημα του καθενός αιώνος,

ιδού το τέλος κι' η αρχή.. του φοβερού αγώνος.

Λοιπόν κανένας πρόστυχος κεφάλι μη σηκώση,

για τόσα νομοσχέδια μη βγάλη τσιμουδιά,

εις της πατρίδος τον βωμόν το αιμα του ας δώση,

χωρίς ν'αφήση στεναγμό η μαύρη του καρδιά.

Κι αν τώρα πάλι έπεσε επάνω του ο κλήρος,

πρέπει και πάλι να φανή γενναίος, μάρτυς, ήρως!

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΡΗΣ
( Ιανουάριος 1883)

17 ΙΟΥΝΗ: Παγκόσμια Ημέρα κατά της ΕΡΗΜΟΠΟΙΗΣΗΣ και της ΞΗΡΑΣΙΑΣ

 «Ε ρ η μ ο π ο ί η σ η είναι η διαδικασία υποβάθμισης

ξηρών, ημί-ξηρων και ύφυγρων γαιών

που προκαλείται από βιοφυσικούς και ανθρώπινους

(κοινωνικο-οικονομικούς και θεσμικούς) παράγοντες."

"Υ π ο β ά θ μ ι σ η της Γης σημαίνει μείωση ή απώλεια
της βιολογικής και οικονομικής παραγωγικότητας

και πολυπλοκότητας αρδευόμενης και μη-αρδευόμενης

γεωργικής γης, λειμώνων, βοσκοτόπων,

δασών και δασικών εκτάσεων»"

Απερίγραπτη λένε. Λοΐζος - Hikmet - Ρίτσος - Ρασούλης

Απερίγραπτη λένε, η φτώχεια της Ισταμπούλ

Η πείνα θερίζει τους ανθρώπους

Βουλιάζουν λένε στο χτικιό

Κι οι κοπελίτσες, έτσι λένε,

Στα θεωρεία του σινεμά και στα χαλάσματα

...

Άσχημα τα νέα για την μακρινή μου πολιτεία

Την πολιτεία των τίμιων τω εργατικών

Και των πτωχών ανθρώπων

Για την αληθινή μου Ισταμπούλ

Την πολιτεία που μένεις πολυαγαπημένη μου

Την πολιτεία που κουβαλάω

Πάνω στους ώμους μου

Μες στο σακί μου

Από εξορία σε εξορία

Από φυλακή σε φυλακή

Την πολιτεία που’χω στην καρδιά μου

Σαν ένα μαχαίρι σαν την εικόνα σου

Μέσα στα μάτια μου

ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ

Μεταφρ. ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

Μουσική και πρώτη εκτέλεση: Μάνος Λοίζος

Άλλη Ερμηνεία: Μανώλης Ρασούλης

Nikiforοs Vrettakos - Νικηφόρος Βρεττάκος: "MAGNIFICAT" - "ΜΕΓΑΛΥΝΑΡΙ"

ΜΕΓΑΛΥΝΑΡΙ
Τ'όνομά σου : ψωμί στο τραπέζι.

Τ'όνομά σου : νερό στην πηγή.

Τ'όνομά σου : αγιόκλημα αναρριχώμενων άστρων.

Τ'όνομά σου : παράθυρο ανοιγμένο

τη νύχτα στην πρώτη του Μάη.

Τ'όνομά σου : ρινίσματα ήλιου.

Τ'όνομά σου : στροφή από φλάουτο τη νύχτα.

Τ'όνομά σου : στα χείλη των αγγέλων τριαντάφυλλο.

Τ'όνομά σου : κουδούνισμα αλόγων

που σέρνουν την 'Aνοιξη πίσω τους.

Τ'όνομά σου : βροχούλα στου σπορέα το μέτωπο.

Τ'όνομά σου : περίσσευμα στου βοσκού την καλύβα.

Τ'όνομά σου : τοπίο χωρισμένο με χρώματα.

Τ'όνομά σου : δυο δρυς

που το ουράνιο τόξο στηρίζει τις άκρες του.

Τ'όνομά σου : ένας ψίθυρος απ' αστέρι σε αστέρι.

Τ'όνομά σου : ομιλία δύο ρυακιών μεταξύ τους.

Τ'όνομά σου : μονόλογος ενός πεύκου στο Σούνιο.

Τ'όνομά σου : ένα ελάφι βουτηγμένο

ως το γόνατο σε μιαν άμπωτη ήλιου.

Τ'όνομά σου : ροδόφυλλο σ' ενός βρέφους το μάγουλο.

Τ'όνομά σου : πεντάγραμμο στις κεραίες των γρύλλων.

Τ'όνομά σου : ο Ηνίοχος στην άμαξα του ήλιου.

Τ'όνομά σου : πορεία πέντε κύκνων

που σέρνουν την πούλια στα μεσούρανα.

Τ'όνομά σου : Ειρήνη στα κλωνάρια του δάσους.

Τ'όνομά σου : Ειρήνη στους δρόμους των πόλεων.

Τ'όνομά σου : Ειρήνη στις ρότες των πλοίων.

Τ'όνομά σου : ένας άρτος, βαλμένος

στην άκρη της γης που περίσσεψε.

Τ'όνομά σου : αέτωμα περιστεριών στον ορίζοντα.

Τ'όνομά σου : αλληλούια πάνω στο Έβερεστ.

ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ

Από το έργο του «Ο χρόνος και το Ποτάμι»

που γράφτηκε το 1957.

LUIGI TENCO: Sull'isola verde

"Io vorrei essere là       Θα'θελα να'μουν εκεί

sulla mia verde isola    στο καταπράσινο νησί μου

ad inventare un mondo   για να επινοώ ένα κόσμo

fatto di soli amici.    γεμάτο από φίλους.

Vorrei essere là     Θα'θελα να'μουν εκεί

per non dover difendere   για να μή χρειάζεται

giorno per giorno, sempre  να προστατεύω κάθε μέρα

il mio diritto a vivere.    το δικαίωμά μου να Ζήσω.

Vorrei essere là     θα'θελα να'μουν εκεί

ma resto qui ad attendere αλλά μένω εδώ και περιμένω

perche' anche qui domani  γιατί κι εδώ αύριο

qualcosa cambierà.   κάτι θ'αλλάξει.

di Luigi Tenco

Μεταφρ. Lunapiena

Να Μιλάμε...

χωρίς να'χουμε τίποτα να πούμε,

μοιράζοντας στη σ ι ω π ή

τις α ν ά γ κ ε ς της ψυχής

δίνοντας φωνή στις βαθειές ρυτίδες

πίσω απ'τα ματόκλαδα,

και στις γωνίες των χειλιών...

Να Μιλάμε...

αγγίζοντας τα δαχτυλά μας!

Να Σιωπούμε,

σ φ ί γ γ ο ν τ α ς τα χέρια μας!

Paul Eluard

Μεταφ. Lunapiena

Parlare...

senza aver niente da dire

comunicare in silenzio

i bisogni dell'anima

dar voce alle rughe del volto,

alle ciglia degli occhi,

agli angoli della bocca.

Parlare...

tenendosi per mano!

Tacere...

tenendosi per mano!


Paul Eluard

PAUL ELUARD - ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

Χάϊδεψε τον ορίζοντα της νύχτα

γύρεψε τη μελανή καρδιά

που η χαραυγή τη θρέφει με τη σάρκα της

θα'βαζε μες στα μάτια σου αθώες σκέψεις

φλόγες.. φτερά.. και πρασινάδες....

που ποτέ δεν εφεύρε ο Ήλιος.

Δεν είναι η νύχτα που σου λείπει

μα η δυναμή της...

PAUL ELUARD - ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

τραγούδι του παλιού καιρού Μ. ΜΗΤΣΙΑΣ - Γ.ΦΕΡΤΗΣ

Τραγούδι του παλιού καιρού

Αλλάζουν οι καιροί, περνάν τα χρόνια

του κόσμου το ποτάμι είναι θολό

μα εγώ θα βγώ στου ονείρου τα μπαλκόνια

για να ιδώ σκυμμένο στον πηλό

καράβια να κεντάς και χελιδόνια..

το πέλαγο πικρό και η γή μας λίγη

και το νερό στα σύννεφα ακριβό

το κυπαρίσσι η γύμνια το τυλίγει

το χόρτο καίει τη στάχτη του βουβό

κι ατέλειωτο του ήλιου το κυνήγι..

κι ήρθες εσύ και σκάλισες μια κρήνη

για τον παλιό του Πόντου ναυαγό

που χάθηκε, μα η μνήμη του έχει μείνει

κοχύλι λαμπερό στην Αμοργό

και βότσαλο αρμυρό στη Σαντορίνη

κι απ' τη δροσιά που σάλεψε στη φτέρη

πήρα κι εγώ το δάκρυ μιας ροδιάς,

για να μπορώ σε τούτο το τεφτέρι

καημούς να συλλαβίζω της καρδιάς,

με του παραμυθιού το πρώτο αστέρι.

Μα τώρα που η Μεγάλη φτάνει Τρίτη

και Ανάσταση θα αργήσει να φανεί

θέλω να πας στην Μάνη και στην Κρήτη

με συντροφιά σου εκεί παντοτινή

το λύκο, τον αητό και τον αστρίτη.

κι άμα θα δεις κρυφά στο μέτωπό σου,

να λάμπει μια απαλή μαρμαριγή

τ'αλλοτινό πεφτάστερο, σηκώσου,

να ζωντανέψεις πάλι μια πηγή

που καρτερεί στο βράχο το δικό σου.

Νίκος Γκάτσος

Μουσική: Ηλίας Ανδριόπουλος

Ερμηνεία: Μανώλης Μητσιάς

Απαγγελία: Γιάννης Φέρτης

από το δίσκο: "ΑΡΓΟΝΑΥΤΕΣ"

Ένα χάδι...

Ένα χάδι

Υγρό το χώμα,

από ιδρώτα και δάκρυα

Κανένα Νέο..

σε επανάληψη η τελευταία σκηνή

Πονεμένο κατηγορώ,

το τραγούδι του κότσυφα.

Τι θα φέρει το Αύριο , παλιόφιλε ?

Μολυσμένη πιά η Ατμόσφαιρα ..

ψυχορραγεί λαβωμένη.. η Λευτεριά .

Ορμητικά επιστρέφει η οργή

σαν το αγριεμένο κύμα ..

πάνω στον απόκρημνο βράχο

ενός αδίσταχτου κατακτητή.

Αγανακτισμένη.. κι η ανθρωπότητα

Εδώ και Τώρα.. Δικαιοσύνη απαιτεί .

Σακί ποτισμένο με πόνο και δάκρυα

μοιάζει η δική μου η καρδιά .

Ζητιάνος δίχως όνειρα ,

που αναζητά.. ένα χάδι

κι ο άνθρωπος λιμοκτονεί

γυρεύοντας… Αγάπη.

Lunapiena

και θα λάβουνε τα Όνειρα.. εκδίκηση

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΕΚΤΟ

ΠΡΟΦΗΤΙΚΟΝ

ΧΡΟΝΟΥΣ ΠΟΛΛΟΥΣ μετά την Αμαρτία

που την είπανε Αρετή

μέσα στις εκκλησίες και την ευλόγησαν.

Λείψανα παλιών άστρων

και γωνιές αραχνιασμένες τ' ουρανού

σαρώνοντας η καταιγίδα

που θα γεννήσει ο νους τού ανθρώπου.

Και των αρχαίων Κυβερνητών τα έργα

πληρώνοντας η Χτίσις, θα φρίξει.

Ταραχή θα πέσει στον Άδη,

και το σανίδωμα θα υποχωρήσει

από την πίεση τη μεγάλη του Ήλιου

που πρώτα θα κρατήσει τις αχτίδες του,

σ η μ ά δ ι.. ότι κ α ι ρ ό ς

να λάβουνε.. τα ό ν ει ρ α εκδίκηση.

εξόριστε Ποιητή, στον αιώνα σου,

λέγε, τι βλέπεις ;

- Βλέπω τα έθνη, άλλοτε; αλαζονικά,

παραδομένα στη σφήκα και στο ξινόχορτο.

- Βλέπω τα πελέκια στον αέρα.. σκίζοντας

προτομές Αυτοκρατόρων και Στρατηγών.

-Βλέπω τους εμπόρους να εισπράττουν

σκύβοντας το κέρδος των δικών τους πτωμάτων.

- Βλέπω την αλληλουχία των κρυφών νοημάτων.

Χρόνους πολλούς μετά την Αμαρτία

που την είπανε.. Αρετή

μέσα στις εκκλησίες και την ευλόγησαν.

Αλλά πριν, ιδού

θα γίνουν οι ωραίοι που ναρκισσεύτηκαν

στις τριόδους Φίλιπποι και Ροβέρτοι.

Θα φορέσουν ανάποδα το δαχτυλίδι τους,

και με καρφί θα χτενίσουνε το μαλλί τους,

και με νεκροκεφαλές θα στολίσουνε το στήθος τους,

για να δελεάσουν τα γύναια.

Και τα γύναια θα καταπλαγούν και θα στέρξουν.

Για να έβγει αληθινός ο λόγος,

ότι σιμα η Μέρα όπου το κάλλος

θα παραδοθεί στις μύγες της Αγοράς.

Και θα αγαναχτήσει το κορμί της πόρνης

μην έχοντας άλλο τι να ζηλέψει.

Και θα γίνει κατήγορος η πόρνη

σοφών και μεγιστάνων,

το σπέρμα που υπηρέτησε πιστά,

σε μαρτυρία φέρνοντας.

Και θα τινάξει πάνουθέ της την κατάρα,

κατά την Ανατολή

το χέρι τεντώνοντας και φωνάζοντας :

εξόριστε Ποιητή, στον αιώνα σου,

λέγε, τι βλέπεις ;

- Βλέπω τα χρώματα του Υμηττού

στη βάση την ιερή του Νέου Αστικού μας Κώδικα.

- Βλέπω τη μικρή Μυρτώ, την πόρνη από τη Σίκινο,

στημένη πέτρινο άγαλμα

στην πλατεία της Αγοράς με τις Κρήνες

και τα ορθά Λεοντάρια.

- Βλέπω τους έφηβους και βλέπω τα κορίτσια

στην ετήσια Κλήρωση των Ζευγαριών.

- Βλέπω ψηλά, μες στους αιθέρες,

το Ερέχθειο των Πουλιών.

Λείψανα παλιών άστρων

και γωνιές αραχνιασμένες τ' ουρανού

σαρώνοντας η καταιγίδα

που θα γεννήσει ο νους του ανθρώπου.

Αλλά πριν, ιδού θα περάσουν γενεές

το αλέτρι τους πάνω στη στέρφα γης.

Και κρυφά θα μετρήσουν

την ανθρώπινη πραμάτεια τους οι Κυβερνήτες,

κηρύσσοντας πολέμους.

Όπου θα χορτασθούνε ο Χωροφύλακας και ο Στρατοδίκης.

Αφήνοντας το χρυσάφι στους αφανείς, να εισπράξουν

αυτο τον μιστό της ύβρης και του μαρτυρίου.

Και μεγάλα πλοία θ' ανεβάσουν σημαίες,

εμβατήρια θα πάρουν τους δρόμους,

οι εξώστες να ράνουν με άνθη το Νικητή,

που θα ζει στην οσμή των πτωμάτων.

Και του λάκκου σιμά του το στόμα,

το σκοτάδι θ' ανοίγει στα μέτρα του, κράζοντας:
εξόριστε Ποιητή, στον αιώνα σου,

λέγε, τι βλέπεις ;

-Βλέπω τους Στρατοδίκες να καίνε σαν κεριά,

στο μεγάλο τραπέζι της , Αναστάσεως.

- Βλέπω τους Χωροφυλάκους

να προσφέρουν το αίμα τους,

θυσία στην καθαρότητα των ουρανών.

- Βλέπω τη διαρκή ε π α ν ά σ τ α σ η

φυτών και λουλουδιών.

Και των αρχαίων Κυβερνητών τα έργα

πληρώνοντας η Χτίσις, θα φρίξει.

Ταραχή θα πέσει στον Άδη,

και το σανίδωμα θα υποχωρήσει

από την πίεση τη μεγάλη του ΗΛΙΟΥ.

Αλλά πριν, ιδού θα στενάξουν οι νέοι

και το αίμα τους αναίτια θα γεράσει.

Κουρεμένοι κατάδικοι θα χτυπήσουντ

ην καραβάνα τους πάνω στα κάγκελα.

Και θα αδειάσουν όλα τα εργοστάσια,

και μετά πάλι με την επίταξη θα γεμίσουν,

για να βγάλουνε όνειρα συντηρημένα

σε κουτιά μυριάδες,

και χιλιάδων λογιών εμφιαλωμένη φύση.

Και θα 'ρθουνε χρόνια χλωμά

και αδύναμα μέσα στη γάζα.

Και θα 'χει καθένας

τα λίγα γραμμάρια της ευτυχίας.

Και θα 'ναι τα πράγματα

μέσα του κιόλας ωραία ερείπια.

Τότε, μην έχοντας άλλη εξορία,

πού να θρηνήσει ο Ποιητής,

την υγεία της καταιγίδας

από τ' ανοιχτά στήθη του αδειάζοντας,

θα γυρίσει για να σταθεί στα ωραία μέσα ερείπια.

Και τον πρώτο λόγο του

ο στερνός των ανθρώπων θα πει,

ν' αψηλώσουν τα χόρτα,

η γυναίκα στο πλάι του

σαν αχτίδα του ήλιου να βγει.

Και πάλι θα λατρέψει τη γυναίκα

και θα την πλαγιάσει πάνου στα χόρτα

καθώς που ετάχθη.

και θα σπείρουνε γενεές

στους αιώνες των αιώνων...

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ- ΠΡΟΦΗΤΙΚΟΝ