Παρασκευή 18 Φεβρουαρίου 2011

Η Πλατωνική Αλληγορία της Σπηλιάς

Ο ΜΥΘΟΣ του ΣΠΗΛΑΙΟΥ

«Φ α ν τ ά σ ο υ ένα μακρύ διάδρομο που καταλήγει σε μια μεγάλη, κατασκότεινη σ π η λ ι ά. Εκεί μέσα βρίσκονται από την παιδική τους ηλικία αλυσοδεμένοι άνθρωποι πολλοί, σε αλλεπάλληλες σειρές, που κοιτούν μόνο μπροστά,... τον τοίχο της σπηλιάς.

Σημείωσε, ότι αυτοί οι δεσμώτες δεν μπορούν να κοιτάξουν αριστερά, δεξιά και πίσω. Ούτε τους εαυτούς τους δεν μπορούν να δουν. Σ’ αυτή την κατάσταση βρίσκονται σ’ όλη τους τη ζωή...

Φ α ν τ ά σ ο υ τώρα, ότι πίσω από τις σειρές των δεσμωτών υπάρχει αναμμένη μια μεγάλη φωτιά. Μπροστά από τη φωτιά και πίσω από τις πλάτες τους, περνοδιαβαίνουν με ταχύτητα άνθρωποι «θαυματοποιοί» (που κρατούν την εξουσία) που μεταφέρουν, κρατώντας πάνω στα κεφάλια τους, διάφορα αντικείμενα, των οποίων μόνο τις  σ κ ι έ ς  βλέπουν οι δεσμώτες να προβάλλονται στον τοίχο της σπηλιάς, εξαιτίας της λάμψης που παρέχει η φωτιά κι ακούν την ηχώ από τις φωνές τους.

Ξαφνικά ένας φυλακισμένος σπάει τα δεσμά του και με βήματα δειλά στην αρχή αλλά σταθερά,  β γ α ί ν ε ι  από τη σπηλιά, ανεβαίνει στην επιφάνεια της γης και, κάτω από το φως του ήλιου, αντιλαμβάνεται την  π λ ά ν η  στην οποία ζούσε, όσο καιρό αυτός και οι συνάνθρωποί του ήταν αλυσοδεμένοι στη σπηλιά…»

..από.... το 7ο κεφάλαιο της «Πολιτείας» του Πλάτωνα

7 σχόλια:

  1. "ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Λοιπόν αγαπητέ μου Γλάυκων, αυτή την αλληγορική ε ι κ ό ν α πρέπει να τη συσχετίσουμε μ’ αυτά που λέγαμε πρωτύτερα: το οίκημα του δεσμωτηρίου είναι αυτός ο κ ό σ μ ο ς, που αντικρίζουμε με την όρασή μας• το φως της φωτιάς που φωτί...ζει τη σπηλιά είναι η ενέργεια του ήλιου• κι αν παραβάλουμε την ανάβαση εκεί ψηλά και τη θέση των όσων βρίσκονται εκεί με την ά ν ο δ ο της ψυχής στο ν ο η τ ό τόπο, θα ‘χεις εύστοχα κ α τ α ν ο ή σ ε ι ποιες είναι οι προσδοκίες μου

    …Τώρα δική μας υπόθεση είναι, (των ιδρυτών της π ο λ ι τ εί α ς), τους χαρισματικούς πολίτες να τους οδηγήσουμε αναγκαστικά στο μ ά θ η μ α , που προηγουμένως είπαμε ότι είναι το μέγιστο, και ν’ α ν τ ι κ ρ ί σ ο υ ν το α γ α θ ό ν και να επιχειρήσουν εκείνη την ανάβαση, κι όταν τέλος ανεβούν, να μην τους επιτρέπεται αυτό που τους επιτρέπεται τώρα.

    ΓΛΑΥΚΩΝ: Τι ακριβώς;

    ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Το να μένουν συνεχώς εκεί πάνω και να μη θέλουν να κατέβουν και να γυρίσουν σ ‘ εκείνο το σπήλαιο των δεσμωτών και να μ ο ι ρ άζ ο ν τ α ι μ’ εκείνους τους μόχθους και τις τιμητικές διακρίσεις τους, είτε αυτές είναι κατώτερες είτε σημαντικότερες.

    ΓΛΑΥΚΩΝ: Αν καταλαβαίνω καλά θα τους αδικήσουμε και θα τους υποχρεώσουμε να ζουν χειρότερα, την ώρα που οι άνθρωποι θα μπορούσαν να ζουν καλύτερα.

    ΣΩΚΡΑΤΗΣ: Φίλε μου, ξέχασες και πάλι ότι ο Νόμος δε νοιάζεται γι’ αυτό, πώς μια κατηγορία πολιτών θα απολαμβάνει εξαιρετική ευτυχία, αλλά κινεί τους μηχανισμούς ώστε το α γ α θ ό αυτό
    να τ' απολαύσει ό λ η η Π ό λ η, οδηγώντας τους πολίτες με πειθώ και με εξαναγκασμό σε σύμπνοια • υποχρεώνοντάς τους να μεταδίδουν ο ένας στον άλλο την ω φ έ λ ε ι α που ο καθένας τους θα είναι σε θέση να προσφέρει στα κοινά. Κι ο ίδιος νόμος επιδιώκει ν’ αναδείξει τέτοιους ά ν δ ρ ε ς στην πόλη, όχι για να τους δώσει το ελεύθερο να στραφεί ο καθένας τους όπου θέλει, αλλά για να τους αξιοποιήσει στο έπακρο.. για να δεθεί η πόλη με δεσμούς φιλίας."

    από την «Πολιτεία» του Πλάτωνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. ‎"Η ιδεώδης Πολιτεία χαρακτηρίζεται από τέσσερις Α ρ ε τ έ ς: ΣΟΦΙΑ, ΑΝΔΡΕΙΑ, ΣΩΦΡΟΣΥΝΗ και ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ"

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. "Α... πόσο πλατειά είναι η Σ ο φ ί α και πολυεπίπεδη.. η Α λ ή θ ε ι α.." είχε πεί κάποτε η Ποιήτρια Emi...ly Dichinson.
    "Ο Π ο ι η τ ή ς και ο Φ ι λ ό σ ο φ ο ς ήταν πάντοτε π ρ ό δ ρ ο μ ο ι της επιστήμης, γιατί στρέφουν την π ρ ο σ ο χ ή τους προς τον Κόσμο και π α ρ α κ ο λ ο υ θ ού ν άγρυπνα τις εξελίξεις του και προσφέρουν σ΄αυτές κ α λ λ ι τ εχ ν ικ ή έκφραση" συμπλήρώνει ο Freud.
    Πολιεπίπεδη είναι... και η Ερμηνεία... της Αλληγορίας των Μύθων.

    Μια από τις Ερμηνείες του... είναι η ευκολία των ανθρώπων να δέχεται χ ω ρ ί ς να ε ρ ε υ ν ά.. όσα σαν επαναλαμβανόμενες "ΣΚΙΕΣ" του δίνονται από το περιβάλλον. Θολώνει ο ΝΟΥΣ και χάνει την ικανότητά του... να ψάχνει την αυθεντικότητα.. τους.

    Ας θυμηθούμε τα μικρά παιδιά... που ρ ω τ ά ν ε με επιμονή...
    "ΤΙ Είναι αυτό μαμά...." "Πως.. έγινε αυτό μπαμπά?"... "Που είναι τώρα?... "ΓΙΑΤΙ...?" Χιλιάδες ερωτήσεις... που συχνά μας φέρνουν σε αμηχανία... Η ανάγκη του ανθρώπου για Μ Α Θ Η Σ Η, γεννιέται με τα ερεθίσματα, που προσλαμβάνει από το περιβάλλον και με την βοήθεια που του δίνεται για την καλύτερη δυνατή επεξεργασία.... αυτών των ερεθισμάτων.

    Δεν είναι τυχαίο... που στόχος κάθε εξουσίας ήταν πάντα ο έλεγχος της ΠΑΙΔΕΙΑΣ. Δεν είναι τυχαίος ούτε ο φανατισμός ενάντια στην έκφραση της Ελευθερία της Σκέψης του..
    Ο Σωκράτης... θανατώνεται με κώνειο... ο Ιησούς καταδικάζεται σε Σταύρωση από τους Ιερείς και τους Φαρισαίους, ο Ιταλός Μοναχός και Φιλόσοφος Giordano Bruno καταδικάζεται με απόφαση της "Ιεράς Εξέτασης.." και ρίχνεται στα πυρά.. ο Καζαντζάκης καταδικάζεται.. Γεμάτη η ανθρώπινη Ιστορία.. από τέτοιες καταδίκες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Η απάρνηση της ζωής του Σ π η λ α ί ο υ και το ξεκίνημα για μια καινούργια πορεία, είναι δύσκολη και συχνά οδυνηρή... γιατί αφήνει μετέωρο στο άγνωστο, τον "δεσμώτη"
    Η όραση δεν αντέχει.. στο Φως.. αντιστέκεται στην α λ λ α γ ή... μετά... από τόση παραμονή και αναγκαστική προσαρμογή στο σκοτάδ.
    Χρειάζεται αναγκάιο χρόνο προσαρμογής... αργά και σταθερά κάμτεται η αντίσταση και αυξάνεται η ικανότητα της οπτικής αντίληψης που διακινεί την ικανότητα "του ΑΠΟΡΕΙΝ".. και αναπτύσσεται η ικανότητα της ΣΚΕΨΗΣ!

    ΥΠΕΡΟΧΗ η ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ περιγραφή... του Σωκράτη!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Το ΣΠΗΛΑΙΟ α π ε ι κ ο ν ί ζ ε ι, τον Πολιτικο-Κοινωνικό Περιβάλλον, αλλά και τον Προσωπικό Κόσμο του κάθε ανθρώπου, τον τρόπο δηλαδή που καθένας μας.. αντιλαμβάνεται τον ε υ α υ τ ό του και την θέση του σε ότι αφορά το ανθρώπινο "γίγνεσθ...αι"

    Σαν ΣΚΙΕΣ... που κινούνται... το Αληθινό και το Ψεύτικο συνυπάρχουν, εναλλάσσονται και... εμπλέκονται... μπερδεύονται!
    Με το Μύθο του Σπηλαίου.. ο Σωκράτης καταφέρνει να ε π α ν α π ρ ο σ δ ι ο ρ ί σ ε ι την έννοια του "Α λ η θ ο ύ ς" και του "Ψ ε υ δ ο ύ ς" και παράλληλα υπογραμμίζει το ανάγκη της α π ε λ ε υ θ έ ρ ω σ η ς του ατόμου από την π λ ά ν η.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Καλησπέρα Βάσσω μου, καλώς σε ξαναβρήκα! Υπέροχο το κείμενο!Μα και οι επεξηγήσεις σου..Τώρα να σου πω, πως χάρις σάυτές μπόρεσα να ερμηνεύσω ενα παρόμοιο όνειρο που είχα δεί..Εκπληκτική η αντιπαραβολή ονείρου και πραγματικότητας ζωής.. χμ...μες στην σπηλιά ενός θεάτρου θεατής ήμουν και εξω μια έρημος..Φιλιά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ο ΜΥΘΟΣ του ΣΠΗΛΑΙΟΥ

    1. http://www.scribd.com/%CE%9F-%CE%9C%CE%A5%CE%98%CE%9F%CE%A3-%CE%A4%CE%9F%CE%A5-%CE%A3%CE%A0%CE%97%CE%9B%CE%91%CE%99%CE%9F%CE%A5/d/28020707

    2. http://www.inpsy.gr/Articles/Bousiou%20ChaidoGR.htm

    2. http://vagia-gr.blogspot.com/2009/01/blog-post_2157.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Ευχαριστώ για την επίσκεψη.
Grazie per la tua Gentilezza.

Lunapiena