Προς το καθήκον
Παύλος Παλαιολόγος
Σειρήνες και κωδωνοκρουσίες. Δευτεριάτικο πρωινό.
Ανήσυχες μορφές στα παράθυρα.
Κοιτάζονται οι γείτονες,
συνεννοούνται με το βλέμμα, και μένουν σύμφωνοι.
Κοιτάζονται οι γείτονες,
συνεννοούνται με το βλέμμα, και μένουν σύμφωνοι.
Τα πάντα για την τιμή.
Δεν είναι η μανία του πολέμου που τους εμπνέει,
δεν είναι το πάθος της περιπέτειας.
Είναι η συναίσθηση της αξιοπρέπειας.
Όταν αυτή είναι εκτεθειμένη σε κινδύνους,
τότε το τροπάριο της ειρηνοφιλίας διακόπτεται.
Όχι από αγάπη προς τον πόλεμο.
Από αγάπη προς αυτή την ΕΙΡΗΝΗ.
Γιατί τίποτα δεν εξυπηρετεί την Ε ι ρ ή ν η χειρότερα
από την καλοπροαίρετη διάθεση των λαών
να δ έ χ ο ν τ α ι ραπίσματα.
Κακός είναι ο πόλεμος.
Αλλά υπάρχει κάτι πιο απαίσιο κι απ’ αυτόν ακόμα,
η λάσπη που πέφτει και κηλιδώνει τις υπολήψεις
των λαών όταν θελήσουν να τον αποφύγουν
με θυσία της τιμής τους.
Τέτοιες κηλίδες
τίποτα δεν είναι ικανό να τις καθαρίσει.
Ούτε το σβήσιμο της γενεάς
που τις έχει προκαλέσει.
Οι γενεές φεύγουν,
αλλά μένουν οι σ ε λ ί δ ε ς της Ιστορίας,
για να θυμίζουν τη ντροπή.
Μένουν οι μεταγενέστεροι,
και ζητούν ευθύνες από τη στάχτη μας.
Στρατιώτες της ειρήνης
όσο δεν προσβάλλεται η Ελευθερία και το Δίκαιο.
Όταν όμως κινδυνεύουν
τα δύο αυτά αγαθά, τότε η εμμονή στην ειρήνη
αποτελεί ανανδρία, αναξιοπρέπεια και αφιλοτιμία.
Για όλα μπορούν να μας κατηγορήσουν.
Ένα μόνο δεν θα πει κανείς: ότι δεν διατηρήσαμε,
μέσα στο πέρασμα των αιώνων,
άσπιλη την εθνική μας φιλοτιμία.
Έτσι άσπιλη θα την διατηρήσουμε και τώρα.
Κοινή είναι η θέληση:
Να το ξαναφορέσουμε. Γνώριμη στολή του λαού μας.
Τη φόρεσε ο παππούς, τη φόρεσε ο πατέρας,
θα τη φορέσει τώρα ο γιος.
Και πάντα για τον ίδιο σκοπό.
Για την Τιμή και για την Ελευθερία.
Για τους ίδιους λόγους καλούμαστε και σήμερα.
Το καθήκον υπογράφει τις προσκλήσεις.
Η φωνή του είναι η πιο επιβλητική απ’ όλες τις φωνές.
Τη δέχεσθε χωρίς υπολογισμούς.
Η περηφάνια αγνοεί την αρίθμηση.
Δεν μετρά τις δυνάμεις
εκείνου που θέλει να την τσαλακώσει.
Βαδίζει με το μέτωπο ψηλά στο δρόμο της τιμής.
Οι Θερμοπύλες δεν είναι ένα γεωγραφικό σημείο,
δεν είναι ένα απλό ιστορικό γεγονός.
Είναι ένα σ ύ μ β ο λ ο.
Το σύμβολο αυτό το διατήρησαν ψηλά
οι γενεές των Ελλήνων.
Από τις Θερμοπύλες ως το 21, και πέρα απ’ αυτό,
με κλειστό το βιβλίο της αριθμητικής βάδισε το έθνος
στους δρόμους των πεπρωμένων του.
Με την αριθμητική στο χέρι
δούλοι θα είμαστε σήμερα.
Στην περιφρόνηση της αριθμητικής οφείλουμε
την εθνική μας υπόσταση.
Το 1940 δεν θα κάμει εξαίρεση.
Παλιά και πρόσφατη ιστορία δείχνει
ποιο κατάντημα περιμένει τους λαούς εκείνους
που, με οδηγό τον υπολογισμό, έστερξαν
σε ταπεινώσεις και σε διασυρμό της τιμής τους.
Η τιμή που σπίλωσαν δεν είναι η μόνη τους θυσία.
Μαζί μ’ αυτήν έχασαν και τα υλικά αγαθά που πίστεψαν
ότι θα εξασφάλιζαν αν δέχονταν τον εξευτελισμό.
Καθήκον και συμφέρον
είναι η προάσπιση της εθνικής τιμής.
Στην εκτέλεση του καθήκοντος καλούνται οι πολίτες.
Καθήκον προς τα μάρμαρα
που αποτελούν τη δόξα των περασμένων,
προς το βράχο που κοίλαναν ο ιδρώτας
και το αίμα των γενεών που προηγήθηκαν,
προς εμάς τους ίδιους,
προς τους τάφους των πατέρων μας,
προς τα λίκνα των παιδιών μας,
που θα ντρέπονταν αν μας έβλεπαν απρόθυμους
να συνεχίσουμε την εθνική μας παράδοση.
Αλλά τέτοια περίπτωση
δεν υπήρξε, δεν υπάρχει, δεν θα υπάρξει.
Μας το είπε η χθεσινή μέρα.
Θα μας το πουν οι επόμενες.
Θα μας το λένε όλες οι μέρες,
όσο υπάρχει ο γαλάζιος ουρανός μας,
όσο υπάρχουν οι αφροί του Αιγαίου μας,
για να σχηματίζουν την απέραντη κυανόλευκη,
που αγκαλιάζει πέρα ως πέρα
τους ελληνικούς ορίζοντες.
(Από την εφημερίδα «Ελεύθερον Βήμα»
της 29ης Οκτωβρίου 1940)
(Εθνική κληρονομιά…
που σώζεται στη Βιβιλιοθήκη της Ρόδου)
^
